Merkez Bankası’nın bankaları liralaşma stratejisi çerçevesinde TL mevduata dönmeye zorlayan adımlardan bir tanesinde kısmen geri adım atıldı. Hatırlanacağı gibi dolar tevdiatı ve dolar tutmayı ek menkul kıymet yükümlülüğüne tabi tutan düzenlemelerden biri de menkul kıymet tesis yükümlülüklerine ilişkin düzenlemelerdi. Merkez Bankası’nın düzenlemeleri belirli bir TL mevduat oranının altında kalan bankalara düşük faizli menkul kıymetler tesis edilmesi zorunluluğu getirmişti. Bu gece Resmi Gazete’de yayımlanan bir düzenleme ile bu düzenlemede bir yumuşamaya gidildi.
Her ne kadar TCMB yüzde 70 olan liralaşma hedefini korumuş olsa da bu oranın altında kalan bankaların ilave yük sınırını yüzde 60’tan yüzde 57’ye indirdi, hedefi tutturamayan bankaların menkul kıymet tesisi yükünü de azalttı.
Bu aynı zamanda zincirleme bir etkiyle bankaların kendi müşterilerini dövizden uzaklaştırmak için bazı uygulamalara gitmesine veya TL tarafında astronomik faizler vererek döviz mevduatları TL’ye dönüştürmeye zorluyordu. Yeni düzenleme ile döviz likiditesi tarafında da kısmen bir rahatlama, döviz tevdiatlarda bir kıpırdanma yaşanabileceği düşünülüyor.
Bu gelişmenin ardından gözler dolar cephesine çevrilecek. Döviz likiditesini etklieyen bu gelişme aynı zamanda piyasalar açısında çokça eleştirilen liralaşma stratejisinden dönüşe ilişkin ilk düzenleme olarak da psikolojik olarak dolar kuru üzerinde baskı yaratabilecek bir gelişme diye yorumlanıyor.
İşte Merkez Bankası’nın Resmi Gazete’de yayımlanan o düzenlemesi:
MADDE 1- 10/6/2022 tarihli ve 31862 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Menkul Kıymet Tesisi Hakkında Tebliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan “yüzde 10’dur.” ibaresi “yüzde 5’tir.” şeklinde ve aynı maddenin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(2) Mevduat ve katılım bankalarının tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak Merkez Bankasınca belirlenen usul ve esaslara göre bankalarca gerçek ve tüzel kişi için hesaplanacak Türk lirası mevduat/katılım fonunun toplam mevduat/katılım fonu içindeki payına göre ilave veya indirimli olarak menkul kıymet tesis edilir. Menkul kıymet tesis oranı, gerçek ve tüzel kişi için hesaplanan paylardan düşük olanı;
a) Yüzde 57,00’ın altında kalan bankalar için 7 puan artırımlı,
b) Yüzde 70,00 ve üzerinde olan bankalar için 2 puan indirimli,
uygulanır. Bu fıkrada yer alan artırımlı ve indirimli oranlar, gerçek ve tüzel kişi için ayrı ayrı ilgili hesaplama tarihi ve bir önceki hesaplama tarihi itibarıyla hesaplanan Türk lirası mevduat/katılım fonunun toplam mevduat/katılım fonu içindeki paylarından yüksek olanı dikkate alınarak uygulanır.”
MADDE 2- Aynı Tebliğin geçici 9 uncu, geçici 10 uncu ve geçici 11 inci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 3- Aynı Tebliğe aşağıdaki geçici 12 nci madde eklenmiştir.
“Bankaların dönüşüm oranına göre menkul kıymet tesisine ilişkin geçici uygulama
GEÇİCİ MADDE 12- (1) 29/9/2023 (dâhil) hesaplama tarihine kadar uygulanmak üzere, mevduat ve katılım bankalarının tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak Merkez Bankasınca belirlenen usul ve esaslara göre bankalarca hesaplanacak yabancı para mevduat/katılım fonundan Türk lirası mevduat/katılma hesabına dönüşüm oranına göre yüzde 10,00’ın altında dönüşüm yapılması halinde eksik kalan kısmın iki katı tutarında menkul kıymet bloke olarak tesis edilir.
(2) Tesis süresi, hesaplama tarihini takip eden ayın son cuma günü başlar, tesis başlangıcını takip eden altıncı ayın son cuma gününden bir önceki gün sona erer.
(3) Bu madde hükümleri yabancı para cinsinden mevduat/katılım fonu büyüklüğü Merkez Bankasınca belirlenecek tutarın altında olan bankalara uygulanmaz.”
MADDE 4- Bu Tebliğin 3 üncü maddesi 28/6/2023 tarihinde, diğer maddeleri 26/5/2023 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 5- Bu Tebliğ hükümlerini Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı yürütür.
Yazının devamı için Liralaşmadan dönüş için ilk adım! Resmi gazetede yayımlandı. Gözler dolar kurunda